معناشناسی کینونت عقلی جمعی نفس و تبیین آن در فلسفهی صدرالمتألهین شیرازی
Authors
Abstract:
مسألهی نحوهی وجود نفس در عالم طبیعت، قبل از آن و پس از آن، از جمله مسائل مهم در فلسفهی صدرا است. او معتقد است که وجودِ نفس قبل از حدوث در عالم طبیعت، بهنحو کینونت عقلی جمعی است، اما وجود دنیویاش وجودی است حادث، بهنحو حدوث جسمانی و همراه با حدوث بدن. او نفس بشری را دارای یک وجود سِعی میداند و تمامی مراتب وجود نفس در قوس نزول تا تحقق در عالم طبیعت و همچنین پس از آن، در قوس صعود تا نیل به درجهی تجرد تام را مراتب این وجود سعی میشمارد. این مقاله از میان تمام مراتب وجود نفس، قصد بررسی اولین مرتبهی وجودی آن را در ابتدای قوس نزولی دارد، که از سوی صدرا، کینونت عقلی جمعی نفس نامیده شده است و در صدد است تا نحوهی وجود نفس را در این مرتبه روشن سازد. روش این مقاله پژوهشی-تألیفی است و از جمله نتایج آن، بیانسازگاری این نظریهی صدرا با مبانی فلسفی او و هماهنگی آن با آیات و روایات است.
similar resources
معناشناسی کینونت عقلی جمعی نفس و تبیین آن در فلسفه ی صدرالمتألهین شیرازی
مسأله ی نحوه ی وجود نفس در عالم طبیعت، قبل از آن و پس از آن، از جمله مسائل مهم در فلسفه ی صدرا است. او معتقد است که وجود نفس قبل از حدوث در عالم طبیعت، به نحو کینونت عقلی جمعی است، اما وجود دنیوی اش وجودی است حادث، به نحو حدوث جسمانی و همراه با حدوث بدن. او نفس بشری را دارای یک وجود سعی می داند و تمامی مراتب وجود نفس در قوس نزول تا تحقق در عالم طبیعت و همچنین پس از آن، در قوس صعود تا نیل به درج...
full textتکامل و صیرورت نفس در پرتو تخلق به آموزههای اخلاقی با تکیه بر آراء صدرالمتألهین شیرازی
انگارۀ تاثیر «حکمت عملی و اخلاق» در تکامل نفس، علاوه از اهمیَت فوق العادهاش در نیل به «مرتبه فوق تجرد عقلی» در حکمت ملاصدرا، از ترابط میان این دو رهیافت نزد وی خبر میدهد. توجَه به اندیشههای فلسفی صدرالمتألهین شیرازی همچون «جسمانیة الحدوث بودن نفس، حرکت جوهری، تشکیک مراتب نفس و اتحاد عاقل به معقول»، که نقطه عزیمت پژوهش حاضر و مدخل آن نیز بشمار میروند، تاثیر بسزایی در طرح، درک و چگونگی تجرد نف...
full textکلام و متکلمان در نگاه صدرالمتألهین شیرازی
صدرا کلام را علمی میداند که درباره ذات، صفات و افعال الهی، کیفیت معاد، انبیای الهی و کتب سخن میگوید و وظیفه آن علاوه بر تبیین این امور، اثبات و دفاع از آنهاست. فراگیری مباحثی از این علم بر همگان واجب عینی و فراگیری بخشهای دیگری از آن واجب کفایی است. وی دلایل و شبهات درون دینی ناظر به ناروایی اشتغال به علم کلام را پاسخ داده است. او ضمن مقایسه متکلمان با دیگر مراتب متدینان (عوام، فیلسوفان و عا...
full textتبیین مساله تکنولوژی و جایگاه آن در الهیات عقلی
مسألة تکنولوژی در کنار بسیاری از مسائل دیگر از جمله مباحث مطالعات میان رشتهای هم محسوب میشود که از نیمة دوم سدة بیستم بدین سو با توجه به عاجز بودن یک شاخه از پاسخ به پرسشهای مهم به وجود آمدهاند. این مسأله ابتدا در فلسفة تکنولوژی به صورت نسبت میان فلسفه و تکنولوژی خود را عیان نمود. به این معنا که پیشتر این نکته مدنظر قرار گرفت که فیلسوفان در باب تکنولوژی چگونه و به چه طریق سخن میگو...
full textتفسیر و تأویل از دیدگاه صدرالمتألهین شیرازی
دیدگاه ملاصدرای فیلسوف و مفسر قرآن کریم درباره تفسیر و تأویل قرآن و تفاوت این دو اصطلاح از دیدگاه او مسئله اصلی این جستار است. از مراجعه به آثار صدرا به ویژه آثار تفسیری او چون تفسیر القرآن و مفاتیح الغیب چنین بر می آید که در دستگاه تفسیری فیلسوف تأویل گرای شیعی، تفسیر حقیقی و تأویل صحیح یگانه اند و با اینکه بر اصاله الظهور پا می فشارد به سختی متمایل به بواطن معنایی قرآن است و باطن معنا از دید...
full textخردناستیزی دین در نگاه صدرالمتألهین شیرازی
سازش یا ستیز دین و خرد با یکدیگر، دغدغهای پرماجرا، برای بسیاری از اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان بوده است. این دغدغه برای فیلسوفی چون صدرالمتألهین شیرازی که به حکم اشتغالش به فلسفه، برهانمحور است و ازسوی دیگر مفسر قرآن و شارح احادیث پیشوایان دین است، مجال گفتگوی بیشتری را میطلبد. وی علاوهبر اتخاذ جانب عدالت، درباب نسبت مزبور، نادرستی نظریههای رقیب را نیز نمایان میسازد. نوشتار حاضر، میکوشد...
full textMy Resources
Journal title
volume 15 issue 57
pages 53- 72
publication date 2016-01-21
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023